อาการคลื่นไส้ อาเจียน ในผู้ป่วยมะเร็ง กินอะไรจะช่วยได้
การรักษามะเร็ง เช่น การทำเคมีบำบัดและการฉายรังสี มักจะมาพร้อมกับอาการข้างเคียงที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย อาการคลื่นไส้และอาเจียนเป็นหนึ่งในปัญหาที่พบได้บ่อยที่สุด อาการเหล่านี้ไม่เพียงแต่ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกไม่สบายตัว แต่ยังส่งผลต่อการรับประทานอาหาร การดูดซึมสารอาหาร และการรักษาสมดุลของร่างกายอีกด้วย การเลือกอาหารที่เหมาะสมสามารถช่วยบรรเทาอาการเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เมนูแนะนำ
อาหารที่ช่วยลดอาการคลื่นไส้และอาเจียนจะต้องเป็นอาหารที่ย่อยง่าย ไม่กระตุ้นให้เกิดการระคายเคืองในกระเพาะอาหาร และไม่มีกลิ่นหรือรสชาติที่แรงเกินไป ตัวอย่างอาหารที่แนะนำได้แก่:
- ข้าวต้ม:
- คุณสมบัติ: ข้าวต้มเป็นอาหารที่ย่อยง่าย มีเนื้อสัมผัสนุ่มและอ่อน ไม่กระตุ้นให้เกิดการระคายเคืองในกระเพาะอาหาร
- วิธีการเตรียม: สามารถเตรียมโดยใช้ข้าวสวยผสมกับน้ำซุปไก่หรือผัก ซึ่งจะช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นและทำให้ข้าวนุ่มมากขึ้น เลือกใช้เครื่องปรุงโซเดียมต่ำ เพื่อเพิ่มรสชาติได้ อาหารจืดเกิดไปจะทำให้กินลำบาก แต่รสเค็มเกินไปจะไม่เหมาะสม
- ข้าวกล้อง:
- คุณสมบัติ: ข้าวกล้องมีไฟเบอร์สูงกว่าและมีสารอาหารมากกว่าข้าวขาว จึงช่วยให้การขับถ่ายเป็นปกติและไม่ทำให้ท้องผูก
- วิธีการเตรียม: ควรหุงให้นุ่ม และอาจเสิร์ฟร่วมกับอาหารอื่น ๆ ที่ย่อยง่าย เช่น ผักต้ม หรือปลาอบ เลือกใช้น้ำจิ้มโซเดียมต่ำ ซีอิ๊วโซเดียมต่ำ เพื่อให้อาหารมีรสชาติ ไม่จืด และชวนรับประทาน
- โจ๊ก:
- คุณสมบัติ: โจ๊กมีเนื้อสัมผัสที่ละเอียดและนุ่ม ทำให้ง่ายต่อการกลืนและย่อย โจ๊กยังสามารถปรุงรสชาติได้หลากหลายตามความชอบ เช่น การเติมเนื้อไก่สับหรือตับไก่
- วิธีการเตรียม: ควรทำให้โจ๊กมีเนื้อเนียนละเอียดเพื่อความง่ายในการกลืน และใช้ส่วนผสมที่ไม่ทำให้เกิดการระคายเคือง ไม่แนะนำให้ทานโจ๊กสำเร็จรูปทั่วไป ซึ่งมักจะมีผงชูรสสูง และมีโซเดียมสูง สามารถเลือกโจ๊กที่ไม่มีโซเดียม หรือโซเดียมต่ำ เป็นทางเลือกได้ เพื่อความสะดวกในการจัดเตรียม
- ไข่ลวกหรือไข่ต้ม:
- คุณสมบัติ: ไข่เป็นแหล่งโปรตีนที่ย่อยง่ายและมีคุณค่าสูง เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการเพิ่มโปรตีนโดยไม่เพิ่มภาระต่อกระเพาะอาหาร
- วิธีการเตรียม: การทำไข่ลวกหรือไข่ต้มให้สุกพอดีจะช่วยให้ย่อยง่ายและมีเนื้อสัมผัสที่นุ่ม เพื่อให้รสชาติไม่จืดฝืดคอ สามารถจิ้มซีอิ๊วขาวโซเดียมต่ำได้ ระวังการใช้ซอสเหยาะทั่วไป ที่มีความเค็มสูงมาก ไม่เหมาะสำหรับผู้ป่วยทุกคน
- ผักต้ม:
- คุณสมบัติ: ผักต้มมีเส้นใยและวิตามินที่ดีสำหรับระบบย่อยอาหาร และการต้มทำให้ผักนุ่มและง่ายต่อการย่อย
- วิธีการเตรียม: เลือกใช้ผักที่ย่อยง่าย เช่น แครอท บร็อคโคลี่ หรือฟักทอง เมื่อน้ำร้อนเดือด นำผักลงไปต้มให้สุกพอดี จากนั้นนำขึ้น แช่ในน้ำเย็นจัด(น้ำแช่น้ำแข็ง) หรือเรียกว่าน๊อคน้ำเย็น เพื่อให้ผักสีสันสวยงาม ไม่เหี่ยว น่ารับประทาน
- ผลไม้ที่ไม่เปรี้ยวเกินไป (เช่น กล้วย แอปเปิ้ล):
- คุณสมบัติ: ผลไม้ที่ไม่เปรี้ยวจะไม่ทำให้เกิดการระคายเคืองในกระเพาะอาหาร กล้วยมีเนื้อสัมผัสนุ่มและย่อยง่าย ในขณะที่แอปเปิ้ลมีเพคตินที่ช่วยลดอาการคลื่นไส้
- วิธีการเตรียม: ควรเลือกผลไม้ที่สดและสุกพอดี เพื่อให้มีเนื้อสัมผัสที่นุ่มและไม่กระตุ้นอาการคลื่นไส้ ควรหั่นชิ้นเล็กพอดีคำ เพื่อให้ผู้ป่วยค่อยๆทานได้ง่ายๆ
เครื่องดื่มที่แนะนำ
- น้ำขิงอุ่น:
- คุณสมบัติ: ขิงมีคุณสมบัติช่วยลดอาการคลื่นไส้และเพิ่มการย่อยอาหาร การดื่มน้ำขิงอุ่นสามารถช่วยบรรเทาอาการคลื่นไส้ได้เป็นอย่างดี
- วิธีการเตรียม: นำขิงสดมาฝานบาง ๆ ต้มกับน้ำสะอาด แล้วเติมน้ำผึ้งหรือมะนาวเล็กน้อยเพื่อเพิ่มรสชาติ อีกทางเลือกคือใช้น้ำขิงสำเร็จรูป เลือกใช้สูตรน้ำตาลน้อยได้ กรณีมีเบาหวานร่วม
- ชาสมุนไพร (เช่น ชาขิง ชาเปปเปอร์มินต์):
- คุณสมบัติ: ชาสมุนไพรบางชนิด เช่น ชาขิงและชาเปปเปอร์มินต์ มีสารที่ช่วยลดอาการคลื่นไส้และช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดีขึ้น
- วิธีการเตรียม: ใช้ใบสมุนไพรสดหรือแห้ง ชงกับน้ำร้อน และดื่มเมื่ออุ่น
- น้ำผลไม้ที่มีกรดต่ำ (เช่น น้ำแอปเปิ้ล น้ำองุ่น):
- คุณสมบัติ: น้ำผลไม้ที่มีกรดต่ำจะไม่ทำให้เกิดการระคายเคืองในกระเพาะอาหารและสามารถช่วยให้ร่างกายได้รับวิตามินและสารอาหารที่จำเป็น
- วิธีการเตรียม: เลือกน้ำผลไม้ที่ไม่มีน้ำตาลเพิ่มและมีความสดใหม่ หลีกเลี่ยงน้ำผลไม้ที่มีกรดสูง เช่น น้ำส้ม หรือน้ำมะนาว
- ไอติมผลไม้ หรือ ไอศกรีมเชอร์เบท:
-
- คุณสมบัติ: ไอติมผลไม้มีลักษณะเย็นและให้ความสดชื่น ซึ่งสามารถช่วยลดความรู้สึกคลื่นไส้ได้ดี อาหารหรือเครื่องดื่มที่เย็นมักจะมีกลิ่นและรสน้อยกว่าอาหารร้อน ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกเบื่ออาหารน้อยลงและสามารถทานอาหารได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้ ไอติมผลไม้ที่ทำจากผลไม้แท้สามารถให้วิตามินและสารอาหารที่จำเป็น เช่น วิตามิน C, วิตามิน A และโพแทสเซียม ซึ่งช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันและรักษาสมดุลของร่างกาย
- วิธีการเตรียม: ควรเลือกไอติมผลไม้ที่ทำจากผลไม้สดหรือมีส่วนประกอบของผลไม้จริง เช่น สตรอเบอร์รี่, มะม่วง, แคนตาลูป หรือแตงโม เพื่อให้ได้รับวิตามินและสารอาหารที่เป็นประโยชน์ หลีกเลี่ยงไอติมที่มีน้ำตาลสูงหรือมีสารกันบูด
คำแนะนำเกี่ยวกับอาหารเหล่านี้ได้รับการสนับสนุนจากงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์หลายชิ้น ตัวอย่างเช่น:
- American Cancer Society (ACS) และ National Cancer Institute (NCI) แนะนำว่าการรับประทานอาหารเบา ๆ และย่อยง่าย เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก และผลไม้ที่ไม่เปรี้ยวเกินไป สามารถช่วยลดอาการคลื่นไส้และอาเจียนในผู้ป่วยมะเร็งได้อย่างมีประสิทธิภาพ (National Cancer Institute, 2020; American Cancer Society, 2019).
- งานวิจัยที่ตีพิมพ์ใน The Journal of Nutrition พบว่าการบริโภคชาขิงและชาสมุนไพรอื่น ๆ มีประสิทธิภาพในการลดอาการคลื่นไส้ในผู้ป่วยที่ได้รับเคมีบำบัด (Ciorba & Stenson, 2014).
เครื่องปรุงโซเดียมต่ำ และไอศกรีมผลไม้ หาซื้อได้ที่ ร้านกรีนแอนด์ออแกนิค https://shop.line.me/@greenandorganic